Η πιο συχνή απορία των αθλητών μετά από έναν τραυματισμό είναι «Πότε θα επιστρέψω στο άθλημά μου;». Η απάντηση είναι πιο πολύπλοκη από όσο νομίζουμε και βασίζεται σε πολλούς διαφορετικούς παράγοντες. Για τον κάθε αθλητή η επιστροφή έχει διαφορετική έννοια αλλά κατά την αποκατάσταση διακρίνονται τρία βασικά στάδια.

1. Επιστροφή στην προπόνηση. Το πρώτο βήμα είναι η επιστροφή στην προπόνηση. Σε αυτή τη φάση ο αθλητής μπορεί να επιστρέψει στην προπόνηση, στην αρχή με συγκεκριμένες οδηγίες συμμετοχής, εξατομικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης, και με προοδευτικά αυξανόμενη αυτονομία.
2. Επιστροφή στο άθλημα. Σε αυτό το στάδιο ο αθλητής μπορεί να συμμετέχει στην προπόνηση, σε ασκήσεις συγκεκριμένες για το άθλημά του (Sport-Specific Training) και σε αγώνες αλλά η απόδοσή του ή η τεχνική του δεν έχει φτάσει ακόμα τα επίπεδα πριν τον τραυματισμό.
3. Επιστροφή στην πρότερη κατάσταση. Σε αυτή τη φάση ο αθλητής έχει αποκαταστήσει πλήρως τον τραυματισμό του, τα συνοδά ελλείμματα, την φυσική του κατάσταση, και την τεχνική του.

• Μπορείτε να μου πείτε με ακρίβεια πότε θα μπορώ να επιστρέψω;

Δυστυχώς όχι. Ενώ υπάρχουν αδρά πρωτόκολλα αποκατάστασης ανά εβδομάδες, ο κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός. Η εικόνα που λαμβάνουμε στην αξιολόγηση και στην πρώτη θεραπεία δεν μας δίνει όλες τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε για τον προσδιορισμό του χρόνου αποκατάστασης. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι σε όλα τα στάδια της αποκατάστασής σας κάνουμε επαναξιολόγηση και θέτουμε βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους που μόλις επιτευχθούν θα σας επιτρέψουν να επιστρέψετε με ασφάλεια. Κατά τη διάρκεια των θεραπειών σας αξιολογούμε την ύπαρξη ή την απουσία πόνου, τη συχνότητα, τον τύπο και το είδος των συμπτωμάτων, και τα ελλείμματα στο εύρος κίνησης ή στη μυϊκή δύναμη. Μόνο μέσα από τη συχνή παρακολούθηση της προόδου σας μπορούμε να έχουμε εικόνα σχετικά με το χρονοδιάγραμμα της επιστροφής σας.

• Τι μπορεί να συμβεί αν επιστρέψω νωρίτερα από όταν πρέπει;

Το μεγαλύτερο ρίσκο που παίρνουμε αν επιστρέψουμε νωρίς είναι ο επανατραυματισμός. Ο τραυματισμος, γενικά, είναι ένα ρίσκο που παίρνουμε όλοι στην καθημερινότητά μας και δεν γίνεται να εξαλειφθεί. Ο τραυματισμός, όμως, μιας ήδη τραυματισμένης περιοχής συνεπάγεται μεγαλύτερο χρόνο αποκατάστασης, μεγαλύτερη αποχή από τη δραστηριότητα και κατά συνέπεια επιδείνωση της ψυχολογικής κατάστασης του αθλητή. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως το σώμα μας χρειάζεται χρόνο για την επούλωση των τραυμάτων, είτε αυτά είναι φανερά είτε είναι εσωτερικά.

• Ποια είναι τα κριτήρια που αξιολογείτε για να επιστρέψω;

Ένας σημαντικός παράγοντας που αξιολογούμε όταν συζητάμε την επιστροφή στην προπόνηση ή στον αγώνα είναι το άθλημα στο οποίο συμμετέχετε και οι ιδιαιτερότητές του. Οι κινησιολογικές απαιτήσεις του αθλήματος, ο τύπος του αθλήματος (αθλήματα σύγκρουσης, αθλήματα επαφής κλπ.), το επίπεδο στο οποίο αγωνίζεστε καθώς και η φάση της αγωνιστικής περιόδου είναι κάποιοι από τους παράγοντες που επηρεάζουν το πλάνο της αποκατάστασης και την λήψη της απόφασης για επιστροφή.

Επιπρόσθετα, αξιολογούμε την κλινική εικόνα του αθλητή. Αν έχουν υποχωρήσει τα συμπτώματα, αν έχει αυξηθεί η δύναμη και το εύρος, καθώς και αν έχει παρουσιαστεί κάποιο καινούριο σύμπτωμα, κάτι που συμβαίνει συχνά μετά από κάποιον τραυματισμό, λόγω αντιρροπιστικών κινήσεων. Ανάλογα με τον τύπο και την περιοχή του τραυματισμού, πραγματοποιούμε κλινικές δοκιμασίες που μας βοηθούν να προσδιορίσουμε τη διαφορά του πάσχοντος μέλους (π.χ. δεξί γόνατο) με το υγιές (π.χ. αριστερό γόνατο) σε όλους τους τομείς που μας ενδιαφέρουν (δύναμη, αντοχή, εύρος κίνησης, σταθερότητα, ιδιοδεκτικότητα).

Πέρα από την κλινική σας εικόνα, δίνουμε μεγάλη σημασία και στην ψυχολογική σας κατάσταση, η οποία είναι εξίσου σημαντική για την απόδοσή σας – αν υπάρχει φόβος ή άγχος για την επιστροφή και φυσικά αν νιώθετε έτοιμοι να επιστρέψετε.

Όσο διάστημα και αν χρειαστεί, φροντίζουμε πάντα η επιστροφή στο άθλημά σας να γίνεται με ασφάλεια. Αυτό γίνεται μόνο με σωστή καθοδήγηση και σαφείς οδηγίες. Είμαστε δίπλα σας έτσι ώστε να επιτύχουμε μαζί τον στόχο σας όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.

Αρθρογραφία

Ardern, C. L., Glasgow, P., Schneiders, A., Witvrouw, E., Clarsen, B., Cools, A., Gojanovic, B., Griffin, S., Khan, K. M., Moksnes, H., Mutch, S. A., Phillips, N., Reurink, G., Sadler, R., Silbernagel, K. G., Thorborg, K., Wangensteen, A., Wilk, K. E., & Bizzini, M. (2016). 2016 Consensus statement on return to sport from the First World Congress in Sports Physical Therapy, Bern. British Journal of Sports Medicine, 50(14), 853–864.

Creighton, D. W., Shrier, I., Shultz, R., Meeuwisse, W. H., & Matheson, G. O. (2010). Return-to-Play in Sport: a decision-based model. Clinical Journal of Sport Medicine, 20(5), 379–385.

Della Villa, S., Boldrini, L., Ricci, M., Danelon, F., Snyder-Mackler, L., Nanni, G., & Roi, G. S. (2011). Clinical Outcomes and Return-to-Sports participation of 50 soccer players after anterior cruciate ligament reconstruction through a Sport-Specific rehabilitation protocol. Sports Health a Multidisciplinary Approach, 4(1), 17–24.

Wulff, M. W., Mackey, A. L., Kjær, M., & Bayer, M. L. (2024). Return to Sport, Reinjury Rate, and Tissue Changes after Muscle Strain Injury: A Narrative Review. Translational Sports Medicine, 2024(1), 2336376.

Ραφαέλα Αγαγιώτη
Φυσικοθεραπεύτρια